Stach z Warty Szukalski

Michał Anioł XX wieku.  

Rzeźbiarz, rysownik, malarz, teoretyk i krytyk sztuki, wydawca i dramaturg w jednej osobie.

Skandalista, żarliwy patriota, antyklerykał, antykomunista  i antysemita.

Geniusz, odrzucony i zapomniany na lata, teraz na nowo odkrywany.

 

Stanisław Szukalski (1893-1987), bardziej znany jako STACH Z WARTY SZUKALSKI, rzeźbiarz, rysownik, malarz, teoretyk i krytyk sztuki, wydawca i dramaturg w jednej osobie.
Pomysłodawca tzw. metody „twórcownianej”, która miała zastąpić akademicki system nauczania w akademiach sztuk pięknych.
Autor idei powstania Polski II-ej  – w ramach zreformowanej, tj. zdominowanej przez  narody słowiańskie, unii państw europejskich: Neuropy  z Gammadionem (podwójną, odwróconą swastyką), jako herbem. Nowym godłem państwowym Polski miał być Toporzeł, a miejscem kultu całego narodu Duchtynia na dnie Smoczej Jamy w Krakowie.

Twórca wielowątkowej, niezwykle rozbudowanej lingwistyczno-antropologicznej teorii, którą nazwał Zermatyzmem. W  mniemaniu artysty była nauką, mającą badać prehistorię ludzkości i początki cywilizacji, kiedy to  ludzie opuściwszy zalaną przez Potop Wyspę Wielkanocną, stworzyli nową cywilizację w Zermatt w Alpach Szwajcarskich (stąd nazwa całej teorii). Wszyscy mówili wówczas jednym językiem. Artysta odkrył go i nazwał po polsku Macimową (Mową-matką), a po angielsku Protong.
Założyciel i duchowy przywódca grupy artystycznej Szczep Rogate Serce, (działającej w latach 1929-1936 w środowisku krakowskim) i  efemerycznego  pisma „Krak”.

Bez wątpienia jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiego życia artystycznego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Autor całego szeregu skandali towarzyskich, uczestnik dwóch (przegranych) procesów o zniesławienie,  żarliwy patriota, gorący zwolennik marszałka Józefa Piłsudskiego, a zarazem antyklerykał, antykomunista  i antysemita. Chociaż żył bardzo długo (94 lata), to w ukochanej ojczyźnie przodków mieszkał zaledwie około dwudziestu  lat,  podczas gdy  resztę swego barwnego życia  spędził na emigracji w USA.

O ile w okresie dwudziestolecia międzywojennego mówiono i pisano o Stanisławie Szukalskim dużo i chętnie (najczęściej bardzo krytycznie), to po 1945 roku  –  w latach istnienia PRL –  ze względu na jego radykalne poglądy i niechęć do komunistów oraz fakt, że pozostał na emigracji, programowo o Szukalskim zapomniano.